Prokrastynacja, czyli odkładanie zadań na później, to powszechne zjawisko, które dotyka wiele osób, zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym. Chociaż od czasu do czasu każdy z nas może ulec pokusie odłożenia trudnego zadania, chroniczna prokrastynacja może mieć poważne skutki, zwłaszcza w miejscu pracy. W niniejszym artykule przyjrzymy się, czym jest prokrastynacja, dlaczego jej ulegamy i jakie są jej konsekwencje dla naszej produktywności.
Czym jest prokrastynacja?
Prokrastynacja to tendencja do odkładania działań lub decyzji, które powinny być wykonane teraz, na późniejszy czas. W kontekście pracy, może to obejmować odkładanie ważnych projektów, unikanie trudnych rozmów z klientami czy zwlekanie z odpowiedziami na e-maile.
Prokrastynacja jest często mylona z:
lenistwem: osoby, które odkładają na później mogą być postrzegane jako leniwe czy unikające obciążających działań
brakiem umiejętności zarządzania czasem i organizacji: często osobom, które prokrastynują proponuje się trening zarządzania czasem, jednak okazuje się, że mimo znajomości wielu sposobów lepszego nim zarządzania, problem nadal pozostaje na takim samym poziomie
brakiem motywacji: osoby prokrastynujące mogą być postrzegane jako osoby, którym nie zależy, które nie widzą sensu w realizacji danego zadania i nie mają motywacji by je rozpocząć
Skąd bierze się prokrastynacja?
Okazuje się, że ani lenistwo, ani brak motywacji ani słaba organizacja czasu nie wyjaśniają zjawiska prokrastynacji. Wielu psychologów badających zjawisko prokrasynacji wskazuje lęk jako źródło takiego sposobu funkcjonowania.
Osoby prokrastynujące doświadczą tak dużego napięcia emocjonalnego i lęku przed rozpoczęciem czynności, że staje się to paraliżujące.
Przykład:
Jeśli mamy do napisania raport, nasz poziom stresu wzrasta, możemy czuć naturalny lęk przed konsekwencjami braku wykonania tego zadania. Ten rodzaj stresu staje się motywujący i to, co obniży nasze napięcie to zabranie się za realizację raportu, czyli zabranie się za likwidowanie źródła lęku i stresu. Osoby, które prokrastynują rozwiązują tą sprawę inaczej. To odkładanie i unikanie rozpoczęcia działań jest kojące, odsuwa negatywne doświadczenia, zrzuca presję wykonania zadania. Tym samym unikanie staje się sposobem na odsunięcie i zlikwidowanie lęku. W pierwszym przypadku obniżamy stres poprzez proaktywne działanie likwidujące problem, w drugim przypadku obniżamy stres poprzez unikanie problemu. Oczywiście długotrwałe konsekwencje drugiego sposobu są jasne.
Przykłady działania lęku, który paraliżuje:
1. Lęk przed porażką:
Strach przed niepowodzeniem może sprawić, że unikamy wykonywania zadań, które wydają się trudne lub przytłaczające.
2. Perfekcjonizm:
Osoby dążące do perfekcji i posiadające bardzo wysokie własne standardy często odkładają zadania, obawiając się, że ich wykonanie nie będzie idealne czy wystarczająco dobre. Lęk przed brakiem odpowiedniego wykonania sprawia, że nie chcemy wcale rozpoczynać tego działania.
3. Lęk przed oceną:
Osoby z niskim poczuciem własnej wartości mogą wątpić w swoje umiejętności i unikać zadań, aby nie konfrontować się z możliwym niepowodzeniem, które w ich ocenie będzie dowodem na to, że są niewartościowe.
Skutki prokrastynacji w miejscu pracy
1. Spadek produktywności:
To co oczywiste, to to, że odkładanie zadań prowadzi do mniejszej ilości wykonanej pracy, co negatywnie wpływa na wyniki i osiągnięcia pracownika.
2. Wzrost stresu:
Nagromadzenie zadań do wykonania, jest efektem strategi unikania i w krótkim czasie prowadzi do wzrostu poziomu stresu, co może wpływać na zdrowie psychiczne i fizyczne.
3. Obniżenie jakości pracy:
Praca wykonana w pośpiechu jest często niższej jakości, co może prowadzić do błędów i konieczności poprawek. Dodatkowo, części pracy nie da się po prostu w takim czasie wykonać, stąd charakterystyczne dla osób prokrastynujących spóźnienia i przekroczenia terminów.
4. Negatywne postrzeganie przez współpracowników i przełożonych:
Chroniczna prokrastynacja może prowadzić do utraty zaufania ze strony współpracowników oraz przełożonych, co może wpłynąć na pracę zespołu.
Jak radzić sobie z prokrastynacją?
Umiejętności regulowania własnych emocji oraz rozumienie mechanizmu powstawania prokrastynacji może pomóc w wypracowywaniu pomocnych rozwiązań. Oczywiście sposoby zarządzania czasem, techniki ustalania priorytetów, budowanie celów i planowanie działań są również potrzebne. Jednak umiejętność działania pomimo doświadczania silnych negatywnych emocji wydaje się kluczowa. Dążenie do ustalonych celów mimo doświadczani dyskomfortu, umiejętność rozpoznawania własnych emocji oraz praca nad zmianą strategii radzenia sobie ze stresem może być wyjątkowo potrzebna. Warto zatem inwestować w działania psychoedukacyjne oraz indywidualne wsparcie psychologiczne.
Zapraszamy do skorzystania z naszego doświadczenia, chętnie opowiemy o prokrastynacji podczas webinaru.
Commentaires