Historia koncepcji work-life balance (równowagi między życiem zawodowym a prywatnym) jest stosunkowo młoda, choć jej korzenie można odnaleźć w odwiecznych dążeniach ludzi do poprawy jakości życia i warunków pracy. Ewoluowała ona w odpowiedzi na zmieniające się potrzeby społeczne, ekonomiczne i kulturowe.
W XIX wieku, w czasie rewolucji przemysłowej, większość pracowników, w tym kobiety i dzieci, pracowała nawet 12-16 godzin dziennie, 6-7 dni w tygodniu. Warunki pracy były ciężkie, a czas na odpoczynek niemal nie istniał. Pierwsze ruchy robotnicze i związki zawodowe zaczęły walczyć o krótszy czas pracy i lepsze warunki. Kamieniem milowym w tej walce była ośmiogodzinna norma pracy, której pierwsze formalne wprowadzenie przypisuje się przedsiębiorcy Robertowi Owenowi w 1817 roku. Jego hasło brzmiało:„8 godzin pracy, 8 godzin odpoczynku, 8 godzin rozrywki”.
W XX wieku wraz z rozwojem technologii, urbanizacji i edukacji, koncepcja pracy zaczęła ewoluować. W wielu krajach, szczególnie w Europie i USA, wprowadzono regulacje prawne ograniczające godziny pracy i zapewniające minimalny czas wolny. Po II wojnie światowej nastąpił czas dobrobytu w krajach zachodnich, co pozwoliło klasie średniej cieszyć się większą ilością czasu wolnego. Jednocześnie rola kobiet w społeczeństwie zaczęła się zmieniać – coraz więcej kobiet zaczęło łączyć obowiązki zawodowe z domowymi, co zainicjowało nowe wyzwania związane z równowagą między ich pracą, a życiem prywatnym.
Koncepcja work-life balance w swojej nowoczesnej formie narodziła się w latach 70. w Wielkiej Brytanii, początkowo w kontekście walki kobiet o prawa pracownicze i równość płci. Termin ten szybko przyjął się w USA w latach 80., kiedy korporacje zaczęły zauważać, że nadmierny stres w pracy prowadzi do wypalenia zawodowego i spadku efektywności. W latach 80. firmy zaczęły oferować bardziej elastyczne godziny pracy i programy „well-being” jako sposób na zwiększenie satysfakcji pracowników. Rozwój badań psychologicznych i socjologicznych w tym czasie podkreślił związek między równowagą a zdrowiem psychicznym oraz szeroko rozumianą efektywnością pracowników.
Pojawienie się komputerów, telefonów komórkowych i internetu zmieniło sposób pracy, umożliwiając ludziom pracę zdalną. Choć technologie miały ułatwić życie, doprowadziły też do zacierania granic między pracą a życiem prywatnym – wielu pracowników było dostępnych niemal całą dobę. W trosce o pracowników firmy zaczęły wprowadzać elastyczne godziny pracy, pracę zdalna czy dodatkowe urlopy. Czas pandemii jeszcze bardziej drastycznie zmienił sposób, w jaki pracujemy. Praca zdalna stała się standardem dla wielu zawodów, co z jednej strony ułatwiło zachowanie równowagi, ale z drugiej zwiększyło trudności w oddzielaniu pracy od życia prywatnego.
Czym jest work-life balance?
Work-life balance to koncepcja, która odnosi się do zachowania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, tak aby praca nie dominowała nad innymi aspektami życia, takimi jak rodzina, zdrowie czy hobby. Celem jest osiągnięcie stanu, w którym dana osoba może efektywnie realizować swoje obowiązki zawodowe, jednocześnie ciesząc się życiem prywatnym, dbając o swoje zdrowie fizyczne i psychiczne oraz relacje społeczne oraz inne aspekty, które są dla niej ważne. Work-life balance nie jest zatem dwuwymiarową koncepcją, jak sugeruje jej nazwa (praca- życie). Równowaga jest tu czymś wielowymiarowym i obejmuje równowagę wszystkich elementów, które dana osoba postrzega jako ważne: dom, relacje, zdrowie, podróże, relaks, rozrywka, pasje etc.
Wymiary równowagi.
Gdy mówimy o work-life balance mamy na myśli równowagę nie tylko czasu. Oto trzy wymiary, o które powinniśmy zadbać, aby móc mówić o równowadze:
Równowaga czasu: to poświęcanie i dystrybuowanie naszego czasu w odpowiedni sposób, tak aby każdy ważny element naszego życia mógł mieć swoją część tego czasu. Abyśmy mogli spędzać czas z rodziną czy odpoczywać, potrzebny jest fizycznie czas, który na te aktywności poświęcimy.
Równowaga zaangażowania: poświęcanie czasu na dany obszar naszego życia nie jest jednak wystarczające. To, że spędzamy czas na jakiejś czynności nie oznacza, że jest to czas dobrej "jakości", że nasza uwaga i koncentracja są skierowane na to działania czy, że w ogóle jesteśmy w nie zaangażowani. Równowaga zaangażowania oznacza, że różne obszary naszego życia traktujemy z odpowiednim zaangażowaniem, poświęcając im nie tylko czas, ale nasze emocje i pełną uwagę.
Równowaga satysfakcji: oznacza, że oprócz poświęcania czasu i zaangażowania w danym obszarze potrafimy również czerpać z niego satysfakcję. Innymi słowy, angażując się np. w uprawianie sportu, oprócz tego, że poświęcamy mu czas i jesteśmy w niego zaangażowani - powinniśmy czerpać z niego satysfakcje. Równowaga satysfakcji oznacza, że różne obszary naszego życia, nie tylko obszar pracy, dają nam satysfakcję i zadowolenie.
Dlaczego równowaga jest ważna?
Okazuje się, że wspomniane trzy wymiary równowagi mają wpływ na wiele czynników, które związane są ze zdrowiem psychicznym, samopoczuciem oraz efektywnością zarówno zawodową jak i osobistą:
Równowaga pozwala odpoczywać - poświęcane czasu i energii na odpoczynek pozwala na regenerację a to prowadzi do lepszej efektywności.
Równowaga pozwala zredukować stres - angażowanie się w inne czynności niż praca pozwala na redukowanie napięcia i lepsze radzenie sobie ze stresującymi wydarzeniami.
Równowaga buduje relacje – spędzanie czasu z rodziną czy bliskimi, czas i zaangażowanie, które im poświęcamy wspiera i buduje relacje.
Równowaga pozwala radzić sobie z problemami - gdy mamy inne pola i obszary, w których nam się wiedzie, z których czerpiemy wsparcie - możemy lepiej radzić sobie z trudnościami.
Równowaga buduje samoocenę - gdy osiągamy sukces w jednym z obszarów, możemy budować swoje poczucie pewności siebie i kompetencji oraz przenosić je na inne obszary naszych działań.
Równowaga buduje kreatywność - nasze doświadczenia z różnych obszarów pomagają w szukaniu rozwiązań w innych aspektach naszego życia.
Jak jest u Ciebie? - Twoja równowaga
Poniżej widzisz tzw. koło życia. Wskazuje ono różne obszary, które możesz uznać za ważne. Możesz dodać do niego również inne - te, które naprawdę są dla Ciebie istotne.
Zastanów się, którym obszarom chcesz poświęcić więcej czasu, które wymagają Twojego większego zaangażowania oraz z których chcesz czerpać większą satysfakcję.
Powodzenia!
Jeśli tematyka work-life balance Cię interesuje - możesz zapytać nas o webinar dla Twojej organizacji. Kliknij i przejdź na stronę oferty naszych webinarów.
Comentarios